Welke soorten duurzame energie zijn er?

Duurzame energie is steeds belangrijker. Zelfs zo belangrijk om klimaatverandering tegen te gaan en een duurzamere toekomst te creëren voor de generaties na ons. Maar welke soorten duurzame energie zijn er eigenlijk? In dit artikel neem ik je mee in mijn ontdekkingstocht naar duurzame energie, waardoor jij het antwoord krijgt op deze en andere vragen.

Waar staat duurzame energie voor?

Duurzame energie staat voor de energiebronnen die je continu kunt opwekken, zonder dat ze schadelijk zijn voor het milieu. Zowel tijdens het opwekken als het gebruiken van de energie. Duurzame energie wordt gewonnen uit hernieuwbare bronnen die constant worden aangevuld. Hierbij moet je denken aan zonlicht, wind, water, aardwarmte en biomassa. 

Waarom overstappen op duurzame energiebronnen?

Door over te stappen op duurzame energiebronnen, kun je de uitstoot van broeikasgassen verminderen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen (onder andere aardgas en steenkool) verminderen. De overstap naar duurzame energiebronnen is dus belangrijk voor een duurzame en leefbare planeet.

5 duurzame energiebronnen

Er bestaan verschillende soorten energie die duurzaam zijn, elk met zijn voor- en nadelen. Ik heb er 5 gevonden. Dit zijn:

1. zonne-energie
2. windenergie
3. waterkracht
4. aardwarmte
5. biomassa

1. Zonne-energie

Zonne-energie is energie die je opwekt via zonnestralen. Deze zonnestralen vang je op door zonnepanelen op het dak te installeren, die blauwachtige platen op gebouwen. Het zonlicht wordt dankzij een moeilijk woord ‘het fotovoltaïsche effect’ direct omgezet in elektriciteit. Hierdoor kun je op zonnige dagen gratis de wasmachine of de vaatwasser aanzetten, zonder de stroom van het energienet te gebruiken.

Nadeel: alleen stroom als de zon schijnt

Een groot nadeel van zonne-energie is dat je alleen stroom opwekt als de zon schijnt. Je kunt dus alleen (huishoudelijke) apparaten aanzetten op een zonnige dag. Is er geen zon aanwezig? Dan ben je alsnog afhankelijk van het stroomnet. Bovendien geldt bij sommige energieleveranciers de regel dat je moet betalen om ‘overtollige’ zonnestroom terug te leveren. Dit komt doordat er te veel aanbod is van energie om dit op het net te verwerken (netcongestie). Je betaalt dus eigenlijk voor de stroom die je opwekt en krijgt er geen vergoeding voor.

Momenteel is een thuisbatterij de beste oplossing om jouw overschot aan zonnestroom te bewaren. Op deze batterij plaats je tijdelijk stroom om deze op het moment te gebruiken als de zon niet schijnt. Een thuisbatterij is echter erg duur, dus daar moet je het geld voor hebben.

2. Windenergie

Een andere vorm van duurzame energie is windenergie. Je kent ze wel, de grote, witte windturbines in het landschap. De wind zorgt ervoor dat de grote wieken van de turbine in beweging komen. Door deze beweging wordt de generator in de turbine in werking gezet, waardoor er elektriciteit ontstaat. Vervolgens zet de transformator in de turbine deze elektriciteit om in een hoger spanningsniveau. En kun je de stroom gebruiken.

Groene energie opwekken via windturbines is niet nieuw. Eeuwen geleden werden er al windmolens ingezet om bijvoorbeeld water weg te pompen of om graan te malen. De windkracht werd direct gebruikt in plaats van dat de energie werd ‘opgeslagen’.

Nadeel: windturbines vervuilen de visuele uitstraling van het landschap

Windenergie is een prachtige vorm van hernieuwbare stroom. Toch is niet iedereen blij met windturbines. Sommige mensen vinden bijvoorbeeld dat het landschap wordt aangetast, de zogenoemde visuele vervuiling. Dit wordt beperkt door windparken op zee te bouwen. Bovendien kunnen vogels tijdens hun vlucht tegen de wieken aanvliegen en doodgaan. Ook zijn windturbines erg afhankelijk van de wind die waait. Als het niet waait, kunnen de wieken niet draaien. Hetzelfde geldt als er te veel wind is, bijvoorbeeld tijdens een storm met windkracht 10. Om veiligheidsredenen wordt de windturbine stilgezet. Tot slot kost het maken, onderhouden en afbreken van turbines CO₂ en energie. Maar volgens Milieu Centraal is dit binnen 3 tot 6 maanden weer qua energie terugverdiend.

3. Waterkracht

Naast zonne- en windenergie kun je waterkracht gebruiken om duurzame stroom op te wekken. Denk maar eens aan hoeveel kracht de zee had toen je als kind tegen de golven insprong (dat deed ik tenminste). 

Maar hoe werkt waterkracht? Volgens Milieu Centraal werken waterturbines vrijwel hetzelfde als een dynamo van een fiets. De turbine heeft een as, een soort scheepsschroef, die zich onder het water bevindt. Door de stroming van het water komt deze as in beweging. Doordat de as in verbinding staat met een generator, wordt er elektriciteit opgewekt.

Nadeel: waterkrachtcentrales kunnen het ecosysteem aantasten

Waterkracht lijkt dus een duurzame oplossing te zijn om groene stroom op te wekken. Zeker in een waterland als Nederland, hoewel we er nog niet veel gebruik van maken. Toch kleven er nadelen aan waterkrachtcentrales. De aanleg van stuwmeren, die nodig zijn om genoeg water te kunnen gebruiken voor het opwekken van stroom, kan het ecosysteem in dat gebied verstoren. De kans op vissterfte bij vissen die stroomopwaarts zwemmen is groot. De enige weg in dat gebied naar boven is via de centrale met turbinebladen. En die turbinebladen raken de vissen. De rest hoef ik niet uit te leggen hoop ik.

4. Aardwarmte

Ook aardwarmte is een vorm van duurzame energie. Aardwarmte, ook wel bekend als geothermie, is afkomstig uit de aarde zelf. Hiervoor worden er 2 gaten geboord van minimaal 500 meter diep op plekken die dik en waterdoorlatend zijn. Via het ene gat wordt het warme water naar boven gepompt en via het andere gat gaat het afgekoelde water weer naar beneden. Het warme water wordt gebruikt voor het verwarmen van kassen, woningen en andere gebouwen.

Bij aardwarmte ben je niet afhankelijk van het weer, wat bij zonne- en windenergie wel het geval is. Bovendien komt er geen verbranding vrij, waardoor aardwarmte CO₂-neutraal is. Ook gaan de bronnen voor aardwarmte tientallen jaren mee, zodat we lang van deze energievoorziening gebruik kunnen maken.

Nadeel: starten met aardwarmte is kostbaar

Net zoals bij zonne-, water- en windenergie heeft aardwarmte nadelen. Allereerst is er een flinke investering nodig om warm water uit de aarde te pompen. Dit kost tientallen miljoenen euro’s. En doordat het vooraf onzeker is hoeveel de bron daadwerkelijk oplevert qua energie, is boren erg kostbaar. Daarnaast bestaat het risico op aardbevingen, zeker in gebieden waar aardplaten bij elkaar komen als in Limburg. Gelukkig is de kans klein, maar het is wel aanwezig. Tot slot is het mogelijk dat het grondwater (en het drinkwater) wordt aangetast. Dit kan worden veroorzaakt door een lekkage in een van de gaten waar water doorheen stroomt. Het water uit de bron kan namelijk verontreinigingen bevatten die zo in het grondwater terechtkomen.

5. Biomassa

Als laatste bestaat er biomassa. Biomassa is de verzamelterm voor plantaardige en dierlijke materialen. Hierbij moet je denken aan hout, planten of mest. Door deze materialen te verbranden, komt er warmte en elektriciteit vrij. Dit gebeurt onder andere in een biomassacentrale. Maar ook de houtkachel bij je thuis is een vorm van biomassa om warmte te creëren.

Is biomassa wel zo duurzaam?

Bij biomassa worden er dus natuurlijke materialen gebruikt. Maar of het verbranden hiervan duurzaam is, blijft de vraag. Volgens Milieu Centraal komt tijdens de verbranding namelijk CO₂ vrij. Voorstanders van biomassa zien het als een gesloten cirkel. Er komt inderdaad CO₂ vrij, maar het wordt weer opgenomen door bomen en planten. Het opnemen van CO₂ kost echter tijd en er blijft dus altijd CO₂ in de lucht. Daarnaast kan er schade ontstaan aan de natuur. Bijvoorbeeld door op grote schaal (rest)hout te oogsten. Of indirect bij het verbranden van sojaolie. Om soja te verbouwen kan oerwoud worden gekapt. Dit kan leiden tot slechte bodemkwaliteit en biodiversiteit. De vraag blijft dus of biomassa voor de productie van warmte en stroom echt nodig is. Er zijn namelijk duurzamere oplossingen, zoals de zon, de wind en het water.

5 soorten duurzame energie, elk met voor- en nadelen

Verschillende soorten energiebronnen die duurzaam zijn, zijn dus belangrijk om klimaatverandering te beperken. Deze groene energiesoorten worden gewonnen uit hernieuwbare bronnen. Dit zijn er 5: zon, wind, water, aardwarmte en biomassa. Elke bron heeft zijn voor- en nadelen. Zo wek je ‘gratis’ stroom op met zonnepanelen, maar ben je alsnog afhankelijk van het stroomnet als de zon niet schijnt. Of biomassa waarbij je natuurlijke materialen gebruikt, maar bij het verbranden CO₂ in de lucht komt. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen de voordelen en nadelen van elke energiebron om een duurzame energietoekomst te realiseren. 

Heb je vragen of tips over duurzame energie? Deel je reactie in de comments!

Veelgestelde vragen over ‘Welke soorten duurzame energie zijn er?’

Tip: Lees de veelgestelde vragen voor meer antwoorden.